غار تاریخی قَمَری در غرب شهر خرم‌آباد و در سینه سفید کوه مشرف به این شهر زیبا و تاریخی واقع شده است.
غارقمری ازغارهای آهکی دره خرم اباد و بر سینه سفیدکوه و مشرف به دره خرم آباد و گرداب سنگی می باشد . کاوش رسمی این غار در سال ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۸ توسط پروفسور فرانک هول و باستان شناسان دانشگاه رایس انجام شده است.
این غارشامل ۲ سالن که سالن اول ۳ متر لایه فرهنگی داشته و در هر مترمربع ۵۰۰ قطعه استخوان حیوانات مختلف کشف شده است سالن دوم که بسیارتاریک است.
کف سالن دوم صخره ایست و سقفش وبعضی قسمتها شامل استلاگتیت واستلاگمیت میباشدبنابه گفته فرانک هول این غارمحل سکونت انسان غار از ماه نوامبر تا مارس بوده دهانه غار رو به شرق و مشرف به گرداب سنگی است و سطح داخل دهانه آن بیش از۲۰۰ متر است. طول راهروی غار، باریک و طولانی می باشد. درباره این غار افسانه‌های بسیاری زبانزد مردم محلی است.
پرفسور هول، دره خرم آباد را به خاطر وجود غارهای پیش از تاریخ متعدد و به هم فشردگی آن به عنوان مرکز تحقیقات و مطالعات دوره پارینه سنگی خویش قرار داد و در این دره موفق به یافتن ۱۷ اقامتگاه انسانی دوره پارینه سنگی شد که از آن جمله می‌توان به غار “کنجی” مربوط به دوره “موسترین” و پناهگاه صخره ای “گرارجنه” که دارای ابزار “موستری” و “بارادوستی” و غار “یافته” با ابزار “بارادوستی” و غار “قمری” با ابزار “موستری” و پناهگاه سنگی “پاسنگر” که شامل مواد “بارادوستی” و “زارزی” بود اشاره کرد.
غار (اشکفت ) قَمَری مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و از محلهای باستانی دره خرم آباد محسوب می‌شود که در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۱۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در این غار آثار و شواهدی از زندگی انسان در دوره پارینه‌سنگی میانی با قدمت حدود ۵۰۰۰۰ سال به دست آمده است.
در سال ۱۹۶۵پرفسور فرانک هول به بررسی غار قمری پرداخت وتعدادی ابزار سنگی دستکاری شده و استخوانهای حیوانات قابل شناخت بدست آورد و با وجود مواد فراوان قابل تحقیق و بررسی توفیق مطالعه دقیقی را در تغییرات ابزارها در زمان بین « موستری زیرین » ۵۰۰۰۰ سال قبل از میلاد و ( زارزی زیرین ۱۲۰۰۰سال قبل از میلاد ) نصیب هیأت ساخت .
ابزار به دست آمده از غار قَمَری را به فرهنگ موسترین نسبت می‌دهند آثار موستری خرم آباد شاید به اواخر این دوره میرسد و ظاهراً ازسکونت‌های اولیه در زاگرس حکایت میکند . از مشخصات ویژه این دوره ابزار مثلثی شکل سر نیزهها , تیغه‌های جانبی که رواج آنها تقریباً سه برابر سر نیزهها میباشند و دیگر ابزار بصورت قلمهای حکاکی ساده با رواج کمتری دیده میشوند
آثار بررسی شده در غار قمری شامل بقایای ادوات سنگی دوران موسترین و همچنین بقایای استخوان حیوانات نیز که به سختی پوسیده شده بود , در اینجا مشاهده گردیده است.
