تمدنی از جنس طبیعت

محمد میرزاوندی

توضیحات

دسته: خوانندگان لرستان

محمد ميرزاوندی متولد سال 1333 در شهر خرم آباد.
در سنين نوجوانی خواندن را آغاز ، در سالهای مبارزه مردم با رژيم ستم شاهی ، ميرزاوندی مجموعه « ای رفيق » را با كمانچه زنده ياد رامين دربندی منتشر نمود . پس از آن و با تهاجم همه جانبه رژيم بعثی عراق به كشور عزيزمان وی تمام توان ، حنجره و هنر خود را وقف دفاع از خاك كشورش نمود و به بزرگترين حماسه خوان ايران در هشت سال دفاع مقدس تبديل شد .
ميرزاوندی دوشادوش رزمندگان اسلام در خط جبهه حاضر مي شد و برای برادران هموطنش مي خواند از اين رو ترانه معروف « دايه دايه وقت جنگ » که در سالهای قبل از ميرزاوندی توسط حشمت رشيدی و رضا سقايي اجرا شده بود با صدای ایشان جاودانه گشت .

محمد میرزاوندی در سال ۱۳۶۷ و در اثر سکته مغزی و عوارض آن،برای همیشه از خوانندگی دور شد.

ایرج رحمانپور

توضیحات

دسته: خوانندگان لرستان

ایرج رحمانپور متولد 1335/11/20 در شهر کوهدشت در غرب استان لرستان می‌باشد.او در دهه ۵۰ شمسی کار خود را در زمینه شهر،فیلمنامه‌نویسی، مقالات پژوهشی و زمینه زبانشناسی آغاز کرد. آثار رحمانپور شامل لری بختیاری نیز می‌باشد که بیشتر در زمینه شعر و موسیقی است. رحمانپور از سوگ سروده‌های بومی به ویژه “هوره” بهره می‌برد.

از آثار وی می‌توان به اینه اشک، گل آتش، سفر امید، هنا یا هچایه (به معنی گفتگو)، ستین اشکسه و بهار باد اشاره کرد مردم لر ایرج رحمانپور را بیشتر به عنوان شاعر غمگین ترانه‌های ایل می‌شناسند. کتابی نیز از اشعار او با عنوان «دسمه» بیر یا دستم را بگیر چاپ شده و نیز برخی شعرهای وی در نشریاتی از جمله نشریهٔ پایاب در سال ۱۳۸۲ منتشر شده است. مجموعهٔ کامل اشعار لری و لکی وی در کتابی با عنوان «تو را می‌نویسم، سرزمینم» توسط سهراب آزادی گردآوری و به همراه ترجمهٔ فارسی منتشر شده است.

فرج علیپور

توضیحات

دسته: خوانندگان لرستان

فرج علیپور در تاریخ ۱۳۳۷ درخرم آباد متولد شد.در کودکی نواختن کمانچه را نزد عمویش یاد گرفت.هفت ساله بود که این ساز را با تسلط کامل مینواخت. آشنایی کامل با موسیقی لری و چیرگی در نواختن نام او را برسر زبان ها انداخت.

او در راه نواختن کمانچه هیچ استادی نداشته و تنها از راه انتقال سینه به سینه هنر موسیقی خود را به کمال رسانده و به تکنیک های منحصری در نواختن کمانچه دست یافته است ، باید گفت برخورداری از همین تکنیک او را یاری کرده است که توانسته  آوازها و مقام های موسیقی لری را بهترین نحو اجرا کند.
سال ۱۳۴۸ بود که مردم خرم آباد برای اولین بار صدای کمانچه فرج را در صفحه های گرامافون « دختر دهاتی » و « کیزه و شو » به خوانندگی بهمن اسکینی شنیدند ، پس از آن آثار بسیاری از این هنرمند لرستان منتشر گردید که کاست و سی دی های « تفنگ » و « دالکه » به خوانندگی رضا سقایی – یافته ، آرزو و قدیم صیاد به خوانندگی بهمن اسکینی – حرف دل با صدای غلام رضا سبزعلی – گل باغ با صدای فضل اله صفاری و نیز آثاری همچون موسیقی محلی لری ، داغ شقایق ، تال ، شادیانه ، درسوگ آفتاب شکوفه های موسیقی لرستان ، چوپی ، عزیز دل ، میراث عشق ، شانه شکی ، سوز سیل ، قالیباف و ۰۰۰ را با کمانچه و آواز خود در اختیار علاقمندان موسیقی لرستان قرار داد .فرج از سال ۱۹۹۲ تا کنون کنسرت های متعددی را در کشور های : آلمان ، فرانسه ، بلژیک ، انگلیس ، سوئد ، نروژ ، دانمارک ، استرالیا  عراق و دبی اجرا نمود .
فرج علیپور در تمام آلبوم هایش به دنیال موسیقی قدیمی لری است.  تلاش او برای شناساندن این موسیقی اصیل به جوانان است، این گونه شعرها و آهنگ ها از یاد رفته اند و جوانان اطلاعاتی در این زمینه ندارند. او با اجرای این ترانه سعی دارد که آداب و رسوم سنتی را به تصویر کشد
 فرج علیپور در مورد موسیقی لری در طی مصاحبه ای گفته است :”کمانچه و تنبک و سرنا و دهل درزمانی که تمدن لر شکل گرفته است بوده و گام به گام با مردم لرستان و درکنار این مردم (لر)  بوده اند و به اصطلا ح با نوازندگانی که در لرستان بوده اند عجین و درآمیخته شده اند، مثلا  اگر مردم به غارت می رفتند، تصویری از آن را نوازنده با این آلا ت به تصویر می کشید یا در جنگ هایی که در طول تاریخ لرستان به وقوع پیوسته نیز تاثیرو جایگاه  این آلا ت موسیقی مانا و ماندگار است و دیگر در مراسم شادی و عزا بوده که نقش این آلا ت  بر فرهنگ لرستان مشخص است. البته سرنا و دهل در زمان قدیم در لرستان یک نوع خبردهنده برای مردم آن زمان در فراز و فرودهای زندگی اعم از مرگ و میر و حتی مراسم شادی آور بوده و تاریخچه  این دو نیز بالا تر و قدیمی تر از کمانچه و تنبک بوده ااستاد فرج علیپور از جشنواره موسیقی فجر، دیپلم افتخار و لوح زرین دریافت کرده است و اکنون به ساختن کمانچه در خرم آباد اشتغال دارد.

رضا سقایی

توضیحات

دسته: خوانندگان لرستان

رضا سقایی در سال ۱۳۱۸ در محله ی قدیمی پشت بازار شهرستان خرم آباد متولد شد.
به علت شرایط ویژه  در همان دوره ی ابتدایی درس و مشق را رها کرد و نهایتاً به شغل خیاطی مشغول گردید. در دهه ی ۴۰ با آن صدایی رسا و دلنشینش ترانه های «گنم خر» (خریدار گندم) و «کؤش طلا» (کفش طلا) را خواند و موسیقی لری را با شکوهی بی نظیر به عرصه ی ملی کشاند.
اغراق نیست اگر می گویند که پیش از انقلاب، خرم آباد همواره برای غیر بومی ها با نام قلعه ی فلک الافلاک و صدای رضا سقایی تداعی می شده است.
اتفاق عظیم تر، برای شناسایی این موسیقی و توانایی حنجره استاد رضا سقایی زمانی به اوج رسید که در سال ۵۶ موسیقیدان توانمند شادروان مجتبی میرزاده برای بازسازی هنرمندانه ی ترانه های«دالکه»، «تفنگ»، «زندگی»، «قدم خیر»، «دایه دایه»، «موتورچی» و … به کمک سقایی آمد و قدم های نو در موسیقی ایران برداشته شد.
استاد رضا سقایی متأسفانه در سال ۵۷ به علت عمل لوزه و محاسبات غلط پزشک جراح، آن حنجره و صوت اساطیری را از دست داد و صدایش را به خاطره ها سپرد اما گاهی بی تابی او را وا می داشت در محافل دوستانه چیزی زمزمه کند که همین زمزمه های دلتنگی هم بر اثر بمباران شهر ازنا توسط هواپیمیای عراقی به پایان رسید.
این استاد ارجمند در تاریخ ۱۳۸۹/۰۴/۲۷ (۱۰ روز پس از سکته)در اثر نارسایی تنفسی درگذشت پیکر این هنرمند در تاریخ ۱۳۸۹/۰۴/۳۱تشیع ودر زادگاهش خرم آباد در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شد