تمدنی از جنس طبیعت

نورآباد

توضیحات

دسته: شهرها و روستاهای لرستان

نورآباد شهری در شمال غرب استان لرستان. این شهر مرکز شهرستان دلفان است و آب و هوایی سرد و کوهستانی و طبیعتی زیبا برای گردشگری دارد. این شهر یکی از پنج شهر با ارتفاع بیش از ۲۰۰۰ متر از سطح دریا در ایران است که درسال ۶۴ به همت نماینده وقت از بخش داری به فرمانداری تغییر وضعیت داد همچنین نام قدیمی این شهر (دُم آیزه)بوده‌است.

از مناطق دیدنی و زیارتی آن می‌توان به محراب کوه و آرامگاه امامزاده ابراهیم(ملقب به بابابزرگ) و امامزاده پیرمحمد اشاره کرد.

فاصله این شهر تا مرکز استان یعنی شهر خرم آباد ۸۵ کیلومتر می باشد.

مردمان این شهر به گویش لکی صحبت می کنند که زبان شناسان گویش لکی را قدیمی ترین زبان ایران میدانند

کوهناني

توضیحات

دسته: شهرها و روستاهای لرستان

کوهناني(کونانی) يکي از شهرهاي استان لرستان در غرب ايران است. اين شهر مرکز بخش کوناني از توابع شهرستان کوهدشت است.
جمعيت اين شهردر سال 1385، برابر با 12850 نفر بوده‌است.
اطراف کوهناني را کوه‌هايي فرا گرفته‌اند که از شرق ماه کوه، از شمال کوه معروف بازگير از جنوب کوه نثار و از غرب کوه بزرگ گور هستند. از وسط اين شهر در گذشته‌اي نه چندان دور رودي مي‌گذشت که شهر کوهناني اطراف آن جمع شده و به همين دليل نماي شهر تقريبا طولي است. اين شهر داراي زمين‌هاي کشاورزي هموار زيادي در اطراف خود است، کشاورزان از آن نهايت استفاده را کرده و هنگام پرورش محصول به بهشتي کم نظير تبديل مي‌شود.وجه تسميه آن نيز به همين دليل است، يعني کوهِ نان (کوهناني). بخش کوهناني شامل روستاهاي شورابه، روستاي پاي آستان، خسرو آباد، حسين آباد، مرالي، حيدرخاني، خود شهر کوهناني، روستاي بساط بيگي، منار، زير تنگ سياب(داراي باغ‌هاي انار زياد که توسط چشمه اين منطقه تغذيه مي‌شوند)، نوم کولي، گرخشاب، رماوند(داراي بوستان‌هاي کشاورزي زياد در کنار رود سيمره)، منطقه چشمه حيدر(داراي چراگاههاي مناسب براي دامهاي منطقه بوده که مابين کوه بزرگ گور و رود سيمره مي‌باشد)و بالاخره روستاي سرسبز رودبار است که هرساله بخش بزرگي از ميوه جات استان را تامين مي‌کند. لازم به ذکر است که روستاي زيرتنگ سياب توالي از روستاهاي پشت سر هم است که تماما داراي باغ‌هاي انار مي‌باشند. بيشتر اين محصول براي صادرات به استان‌ها وکشورهاي ديگر مورد استفاده قرار مي‌گيرد.زبان مردم اين شهر لکي است که بازمانده يکي از زبان هاي باستاني ايراني است. از طوايف معروف اين شهر مي‌توان کاکم زوند و حيدرخاني( که خود را از بازماندگان کريم خان زند مي‌دانند) را نام برد. درباره روستاي زيرتنگ سياب لازم بذکر است که داراي بزرگترين چشمه استان مي‌باشد که از قديم در سواحل آن درخت انار پرورش مي‌يافته است اما با ورود تکنولوژي آب روستا با نقاط دوردست پمپاژ مي‌شود بطوريکه سطح زير کشت درخت انار اکنون بالغ بر 700 هکتار مي‌باشد.اين روستا داراي طبيعتي زيبا و دلپذير مي‌باشد که مسافران زيادي را به سوي خود جذب مي‌کند. از نقاط ديدني اين روستا علاوه بر باغات وسيع و سرسبز آن مي‌توان به کوه زيبا و باستاني ويزنهار، دره شاخهل، استخر طبيعي چمقره، سواحل زيباي رودخانه سياب، چشمه‌هاي آب گرم گرخوشاب و... اشاره کردنام اصلي منطقه کوراني بوده است چنانکه تيره‌اي از انها به حوالي شيراز کوچ کرده اند هنوز خود را کوراني مينامند بنا به دليل نا معلومي اين نام به کوه ناني بدل شده است ظاهرآ طوايف متخاصم کلمه کوراني را کور نان تاويل وتعبير مي‌کرده اند که در گويش محلي معني فردي که مهمان نواز نباشد را مي‌دهد واز انجا که در بين مردم منطقه نان دادن ومهمان نوازي ارزش محسوب مي‌شود واکنش نشان داده وگفته اند ما کورنان نيستيم بلکه کوه نان هستيم. والبته اين جعل ناصواب وتحريف نام واقع شده است والبته اگر به صحبت افراد مسن گوش داده شود هنوز کوراني(کوروني) مي‌گويندوقرين به ذهن است که کوراني ريشه اش گوراني يعني از طايفه گوران کرد نژاد هستند.شايد بجا باشد که جوانان منطقه نام اصيل کوراني را احيائ کنند .نکته ديگر اينکه کوراني و رومشکان و طرحان که در قديم مجموعآ طرحان گفته مي‌شده است ولي حالا سه بخش مجزا شده اند در کل حدود 75000 (هفتادو پنج هزار ) جمعيت داردوشهر کوراني(کوهناني)که حدود 15000(پانزده هزار)جمعيت دارد تشکيل شهرستان طرحان را بدهد که بسيار بجا مي‌باشد. در تاريخ همواره طرحان از کوهدشت مهمتر بوده وبه همه شهرستان اطلاق مي‌شده است.واکنون موقع ان است که مجددآ موقعيت خود را با شهرستان شدن احيا کند جاي تاسف است که موضوع تشکيل شهرستان جديد البته با مشارکت رومشکان. واگر کافي نبود طرحان هم مشارکت داده شود.

الیگودرز

توضیحات

دسته: شهرها و روستاهای لرستان

اَليگودَرز نام شهري در شهرستان اليگودرز استان لرستان ايران است. ديرينگي شهر اليگودرز به بيش از 700 سال پيش مي‌رسد.

گويش مردمان اين شهر لري بختياري است.اين شهر داراي مکان‌هاي تفريحي بسياري از جمله آبشار آب سفيد، آبشار چکان دهقادي و چشمه آساروسراب شامکان(در منطقه شولاباد) آبشار لوچ، رود حوضيان، رودخانه ماهيچال، طبيعت اشتران‌کوه، آبشار مبارک آباد، رودخانه مور زرين (در بخش ذلقي)، آبشار تيندر، غار تمندر، جنگل‌هاي بلوط و گردو (فقط مال رو است) و سرچشمه دورکو، گايکان، دره دورک، دشت لاله‌هاي واژگون، دره دايي، دره حيدر است.

صنايع دستي الیگودرز شامل هنرهاي سراميکي، قاليبافي، منبت کاري، سيم بافي، معرق‌کاري، گليم بافي و جاجيم بافي مي‌شود.

شهر الیگودرز داراي منابع غني معادن سنگ (مرمر کبالت منيزيم گرانيت چيني کريستال سراميک و...) است.

ريشه نام
در وجه تسميه اليگودرز روايت‌هاي گوناگوني وجود دارد که از آن جمله، روايت ساکنان بومي شهر است. بر مبناي اين روايت، واژه اليگودرز، ترکيبي از واژه (آل) به معني خاندان و گودرز است. بر اين اساس مردم بومي شهر خود را به گودرز پهلوان (يکي از شخصيت‌هاي معروف شاهنامه) نسبت مي‌دهند که با گذشت زمان، ترکيب (آل گودرز) کم کم به اليگودرز تبديل شد.وجود طايفه بزرگ گودرزي در اين شهر، اين باور را تشديد کرده‌ است.نشانه‌هاي تاريخي نيز نشان مي‌دهد که در محدوده شهر اليگودرز در حدود هفده قرن پيش از ميلاد، تمدن‌هايي وجود داشته‌ است. البته در تپه‌هاي شمال غربي آثاري کشف شده‌ که به دوران پيش از اشکانيان و هخامنشيان تعلق دارد. برخي ديگر نيز وجه تسميه آن را از واژه آليورز(آل ورز)ورز= گندم سرخ دانسته‌ اند. همچنين اين نام را آميزه‌اي از دو واژه اَل به معناي عقاب و گودرز دانسته‌اند.اکثر ساکنين اين شهر با مهاجرت به شهرهاي بزرگ کشور از جمله تهران، اصفهان و اراک، ترک وطن کرده و به علت مهاجر پذير بودن اين شهر، تعداد بسيار زيادي از لرهاي مناطق روستايي و عشايري در اين شهر تخته قاپو شده‌اند. (تخته قاپو به معناي يکجا نشيني است).اليگودرز از لحاظ کسرت تعداد روستا بعد از مشهد(قبل از تقسيم شدن به سه استان) دومين شهرستان کشور محسوب مي‌شود.در استان لرستان بزرگ‌ترين شهرستان از لحاظ وسعت حوزه شهراستان مي‌باشد.

کوهدشت

توضیحات

دسته: شهرها و روستاهای لرستان

کوهدَشت شهري است در غرب استان لرستان. اين شهر مرکز شهرستان کوهدشت است. کوهدشت داراي آب و هواي معتدل با تابستانهاي گرم است. مردم آن با زبان لري و لهجه لکي گفتگو مي‌کنند.چشم‌اندازهاي زيبا، چشمه‌هاي طبيعي،كوهستانهاي سرسبز، درياچه‌هاي پرآب و آثار باستاني شگرف و متعدد اين شهرستان آماده استقبال از مسافران نوروزي از مناطق مختلف كشور است.

در تعطيلات نوروز هر ساله هزاران نفراز آثار تاريخي اين ديار نظير "معبد سرخ دم لكي" ،"غارمير ملاس" و "تنگه شيرز" ديدن مي‌كنند.

معبد"سرخ دم لكي"منطقه‌اي تاريخي در شش كيلومتري شمال غربي كوهدشت است كه در دامنه كوه "چنگري" قرار دارد.

از اين منطقه تاريخي وشگرف كه يك هكتار وسعت دارد آثار و اشياي تاريخي متعددي از دوره تاريخي نخست هزاره يكم قبل از ميلاد بدست آمده است.

كارشناسان با تحقيق و مطالعه‌روي اشياء و آثار بدست آمده دريافتند كه منطقه سرخ دم لكي پايتخت پادشاهي به نام"آل پي" بوده كه به صورت مستقل حكومت مي‌كرده است.

يكي ديگر از آثارباستاني و دل انگيز شهرستان كوهدشت غار "مير ملاس" است.

اين غار كه يادگار دوازده هزار ساله بشر محسوب مي‌شود دركوه" سر سرخين" و در فاصله  20 كيلومتري شهر كوهدشت واقع است.

به گفته مورخان،اين غار نخستين سكونتگاه انسان و آغازگرتاريخ مدون بشري است زيرا نقاشي‌هاي حك شده روي ديواره آن كهن‌ترين آثاري است كه انسانهاي اوليه تاكنون از خود به يادگار گذاشته‌اند.

چشم اندازهاي زيباي طبيعي شهرستان كوهدشت "تنگه‌شيرز" است كه به لحاظ زيباييهاي خدادادي و طبيعي از آن به عنوان نگين سبز لرستان نام مي‌برند.

اين تنگه بكر و دست نخورده در 40 كيلومتري شمال غربي كوهدشت و در كنار رودخانه خروشان "سيمره" واقع است.

از ديگر مناطق گردشگري و زيارتي منطقه كوهدشت‌لرستان مي‌توان به حرم مقدس امام زاده محمد(ع) در حاشيه رودخانه سيمره و امام زاده "ابوالوفا" در 35 كيلومتري شمال كوهدشت اشاره كرد.

مقبره داودرشيد،قلعه"سيله"مربوط به دوره اشكانيان ، قلعه "جق" مربوط به دوران قبل از اسلام ، قلعه منيژه و غارهاي باستاني ميرملاس،برد سفيد، هميان ، مناره خسروآباد،دژ"زلال‌انگيز"و كاخ ساساني از ديگر

مناطق ديدني شهرستان كوهدشت لرستان است.

اين شهرستان با 220 هزار نفر جمعيت در 94 كيلومتري جنوب غرب خرم‌ آباد واقع شده و داراي جاذبه‌هاي متنوع طبيعي است.

قوم و قبيله‌هايي که در اين شهرستان زندگي مي‌کنند عبارتند از: گراوند،رشنو،اولاد قباد،کتوله،ايتيوند،خوشناموند ، عبدولي،شهبازي،کاکاوند،کوليوند.